Bij Hans Been Architecten zijn wij dol op mooi metselwerk. Het materiaal is toch wel het hoofdbestanddeel van het Nederlandse bouwdieet en potentieel een fantastische smaakmaker. Terugkijkend over de afgelopen 20 jaar worden we zelf een beetje stil van de rijkheid die we hebben mogen ontdekken hierin. Mooi metselwerk is typisch iets wat ontstaat in de samenwerking: met opdrachtgever, aannemer, leverancier, de metselbedrijven. Bijzondere stenen bedenken met de fabrikant, werken met bijzondere verbanden (vlaams, verschillende kettingverbanden, klamp), siermetselwerk van accenten tot complete afbeeldingen in de gevel. We zijn dankbaar dat we met veel fantastische vakmensen hierin hebben mogen samenwerken. Hieronder een aantal uitgelichte metselwerk-projecten uit 20 jaar Hans Been Architecten.
Vertand metselwerk met ruitvorm in Hoef en Haag
Versteende verhalen
Bakstenen zijn uitstekende verhalenvertellers. Niet alleen verouderen ze mooi en hebben ze een lange levensduur, maar daarnaast kunnen ze ook het verleden tot leven brengen, bijvoorbeeld met een knipoog naar de historie van de locatie, zoals een haven. Of een weidegebied vol vogels.
Bijzondere stenen
De veelzijdigheid van bakstenen creëert een scala aan ontwerpmogelijkheden. Zo kun je stenen ook op z’n kant metselen (klamp). Door het ‘kuipje’ in de steen kan dit een interessant reliëf geven aan het gevelvlak, zoals wij in IJsselstein aan de Oranje Nassau Kades hebben gedaan.
Soms kan juist de uitzonderlijke lengte van de steen een mooie verwijzing zijn naar de lange lijnen van het landschap en het gebouw zelf. In glasstad Leerdam hebben wij zelfs glazen stenen kunnen toepassen. Wanneer de zon er op de juiste manier op schijnt, geeft dit een fantastische twinkeling aan de woning.
Nieuwe toepassingen
In de zoektocht naar duurzaamheid en efficiëntie worden ook nieuwe technieken toegepast om het ‘oerhollands metselwerk’ nieuw leven in te blazen. Stenen worden gezaagd tot steenstrips om materiaal te besparen, en ze worden niet eens altijd meer op de bouwplaats gemonteerd.
De bouw van onderstaande sociale huurwoningen voor de Wooncompagnie is zelfs verregaand geautomatiseerd. Prefab casco gevels zijn in de fabriek al voorzien van isolatie en door een robot geplakte steenstrips. De met zorg ontworpen en uitgewerkte metselwerktableaus konden door de goede voorbereiding zo door de robot in geconditioneerde omstandigheden vastgelijmd worden. Daarna werden de gevels naar de bouwplaats vervoerd en eenvoudig gemonteerd.
Om tegemoet te komen aan meer circulaire bouwmethodes is zelfs een ‘circulaire’ baksteen ontwikkeld. Bij een inbreiding in Ameide wordt op de locatie van een voormalige basisschool een hofje met woningen gebouwd. Dit plan met nul-op-de-meter-woningen en een geïntegreerd zonnedak heeft nog iets bijzonders: de stenen worden droog gestapeld; hiervoor is geen lijm of mortel nodig. Dit heeft meerdere voordelen; het kan in alle weersomstandigheden worden verwerkt, én het kan aan het einde van de levensduur weer afgestapeld en hergebruikt worden: heel circulair dus!
De wereld van metselwerk is in beweging. Wij bewegen graag mee en blijven ook de komende jaren graag spelen met alle mogelijkheden van dit prachtige materiaal!
